Sosyal fobinin bilişsel (düşünceyle ilgili) yapısını ortaya koymayı amaçlayan teoriler ve yaklaşımlar sf'nin özünde "olumsuz değerlendirilme korkusu" olduğunu ileri sürmektedirler.
sosyal fobisi olan bireylerde, sosyal performans gerektiren durumlarda (topluluk önünde konuşma vb.) diğer insanların kendilerinden çok yüksek standartta performans beklentisi içinde oldukları inancının hakim olduğunu fade etmişlerdir. Bu inanç, yetenekleri ve performansı konusunda kendisiyle ilgili şüpheleri olan sosyal fobi hastasının başarılı olamayacağı ve diğer insanlarında onu olumsuz olarak değerlendirecekleri ya da reddedecekleri biçiminde bir düşünceye neden olmaktadır. Bu ve benzeri düşüncelerin doğal sonucu olarak da sosyal fobi hastası birey bu tür olumsuz değerlendirmelere ya da reddedilmeye maruz kalmamak için sosyal ortamlardan ve sosyal performans gerektiren durumlardan kaçınma ve güvenli davranışlar arama çabasına girecektir. Güvenli ve kaçınma davranışlarına örnek olarak göz kontağı kurmama, başkalarının dikkatini çekmeyecek şekilde davranma, telefonuyla ilgilenme, bir şeyler okuyor gibi davranma ya da yanında kendisini rahat hissetiği bir kişiyle iletişimde bulunup kendisini grupla iletişime kapatma verilebilir. Zorunlu olarak bu durumlara maruz kaldığında ise titreme, terleme, kalp çarpıntısı ve kızarma, yutkunma güçlüğü, nefes almada güçlük gibi belirtiler ortaya çıkmaktadır.
Sosyal fobinin tedavisinde oldukça etkili bir yöntem olan yüzleştirme ya da üstüne gitme davranışı yukarıda bahsi geçen güvenli davranışlar nedeniyle sf'li bireyin uzağında kalır. Yani korkularıyle yüzleşme fırsatı bulamaz. Zorunlu olarak yüzleşmek durumunda kaldığında ise korkuları daha da pekişir. Yani yüzleşmenin bilinçli olarak yapılması gerekir.
Bir süredir üzerinde çalıştığım ve Türkçe olumsuz değerlendirilme korkusu ölçeğinin bitme aşamasına geldiğini sizlere de duyurmak isterim. aşağıya ölçeğin maddelerini ve değerlendirmesini yazıyorum. Kendinize uygulayabilirsiniz.
1.Önemli olmadığını bilsem de başkalarının hakkımda ne düşündüğü beni endişelendirir.
2. İnsanların benimle ilgili olumsuz izlenimleri olduğunu bilirsem bu beni üzer.
3. Çoğu zaman, insanların benim kusurlarımı fark edeceklerinden korkarım.
4. Bir kişinin üzerinde nasıl bir izlenim bıraktığımla ilgili olarak genellikle endişelenirim.
5. Başkalarının beni onaylamayacağından korkarım.
6. Diğer insanların bende bir kusur bulacaklarından korkarım.
7. Diğer insanların hakkımdaki düşünceleri beni rahatsız eder.
8. Birileriyle konuşurken, benim hakkımda ne düşünecekleri ile ilgili endişelenirim
9. Genellikle başkaları üzerinde nasıl bir izlenim bıraktığımla ilgili olarak endişe duyarım.
10. Eğer birisi benimle ilgili bir değerlendirmede bulunursa, bu beni çok fazla etkiler.
11. Bazen diğer insanların hakkımda ne düşündükleri ile ilgili olarak fazla endişelendiğimi düşünüyorum.
12. Çoğunlukla yanlış bir şey yapacağım ya da söyleyeceğim diye endişelenirim.
Her bir maddeyi okuyup size uygunluk derecesine göre:
1 Puan Hiç uygun değil
2 Puan Uygun Değil
3 Puan Biraz Uygun
4 Puan Uygun
5 Puan Tamamen uygun
seçeneklerinden birisiyle işaretleyiniz. Daha sonra puanları toplayarak durumunuzu değerlendiriniz.
12-20 Puan- Düşük olumsuz değerlendirilme korkusu
20-40 Puan- Orta düzeyde olumsuz değerlendirilme korkusu
40-60 Puan- Yüksek ve ciddi olumsuz değerlendirilme korkusu yaşadığınızı gösterir.
Olumsuz değerlendirilme korkusu
Olumsuz değerlendirilme korkusu
Tayfun Doğan
Psikolojik Danş./Psikoterapist
Psikolojik Danş./Psikoterapist
- beyazbulut
- Mesajlar: 848
- Kayıt: 26 Eyl 2006, 10:12
- Konum: Kayseri