Panikatakda Beslenme Nasıl Olmalı?
Gerek fiziksel, gerekse ruhsal hastalıklarda vucut kimyası değişir. Metabolizma değişebilir. İnsan biyolojik, psikolojik ve sosyal boyutları olan bir varlıktır. Kimya derslerindeki birleşik kaplar gibiyiz. Bir yerde sıvı azalınca diğer yerde çoğalır ama yok olmaz. Panik ataklar, böbrek üstü bezlerimizden yüksek miktarda adrenalin ve kortizol salgılatır. Ataklar sırasında oluşan çarpıntı, terleme, ateş basması, tansiyon yükselmesi, nefes darlığı, her şeyi sisli görme durumları bu hormonların yaptığı fizyolojik etkilerdir. Bu belirtilerin beyindeki algılamaları ise; hep ciddi bir hastalık yaşanacağı şeklindedir.
]Panik ataklardaki belirtileri ortaya çıkaran her şey, panikatağın geldiği şeklinde değerlendirilir.
Yeme–içme davranışımızda panikataklarla yakından ilgilidir. Örneğin; uzun süre aç kalmak kan şekerini düşürür. Düşen şekeri normale çıkarmak için böbrek üstü bezlerimizden adrenalin, kortizol, büyüme hormonları salgılanır. Bu hormonlar depolarımızdaki yağlardan, proteinlerden şeker üretmeye çalışır. Bu arada çarpıntı, ağız kuruluğu, terleme, sinirlilik ortaya çıkar. Panikli bir insan normal olan bu durumu hemen panikatak olarak değerlendirir ve korkuya kapılır. Korkuyla beraber adrenalin daha da yükselir ve gerçek panik başlar.
Veya yemek sonrası alınan gıdaların hazmı için “mide fabrikası” nın daha çok enerjiye gereksinimi olur. Bu enerji kanla sağlanır.İstirahat durumundaki çalışmasını terk eden kalp, hızlanmaya ve mideye daha çok kan pompalamaya başlar. Panikataklı biri kalbine çok duyarlı ve odaklı olduğundan bunu hisseder.Çarpıntıyı panik başladı diye düşünür ve korkar. Oysa bu da fizyolojik, normal bir durumdur. Panikle tanışmamış olsa belki hiç dikkatini çekmeyecektir. Dolayısıyla açlık-tokluk durumumuz, ne yiyip-içtiğimiz panik ataklarımızla yakından ilişkilidir.
Panikatağı tetikleyen yiyecek, içecekler ve durumlar nelerdir?
- Koyu çay,
- Kahve,
- Kola vb. özellikle şeker ve kafein ihtiva eden içecekler,
- Alkol, (Başlangıçta rahatlatmasına karşın, devamında paniği artırır.)
- Aşırı sigara tüketimi,
- Esrar, ektazi, kokain,
- Aşırı yemek yemek,
- Özellikle tatlı yiyecekler, (Kan şekerini birden yükseltir. Glukoz içeren yiyecekler kan şekerini birden yükseltiğinden şekeri düşüren insülin hormonunu aşırı salgılatır ve kan şekerini birden düşürüp paniğe sebep olabilir)
- Düzensiz ve tek yönlü beslenme,
- Uzun süre aç kalmak,
- Yemeklerden sonra hemen uyumak, (özellikle ağır yemeklerden sonra. )
- Vitaminden yoksun yiyecekle beslenmek,
- Aşırı ve hızlı kilo vermek. Rejim yapmak, ( bu durum vucut kimyasını bozarak paniğe depresyona yol açabilir. Ayda en fazla iki-üç kilo verecek şekilde diyet yapılmalı)
- Rejim amaçlı kullanılan iştah kesici ilaçlar da paniğe depresyona sebep olabilmektedir
- En temel şey, panik atak tetikleyici gıdalardan kaçınmak.
- Günde toplam 8-10 su bardağı; su, soda, taze sıkılmış meyve suları içmek
- Günde 5 adet değişik ve özellikle mevsiminde meyve yemek( örneğin;yaz aylarında bir dilim karpuz, bir şeftali, bir armut, iki kayısı gibi. )
- Mevsimsel beslenmek (kışın kış, yazın yaz sebze ve yiyeceklerini tercih etmek.)
Özellikle sebze Yemeklerini az pişirip vitaminlerinin hasar görmesine engel olalım.Yemeklerde mutlaka sıvı yağ kullanılmalı. Yağı kesinlikle yakmamalıyız. Bu yüzden kızartmalardan kaçınmalı, hatta sebzeleri buharda pişirip, üzerine zeytinyağı gezdirmek daha sağlıklıdır. - Mevsiminde ıspanak, pırasa, muz, brokoli, kereviz, enginar yemek.
- Günde üç öğün yerine 5 öğün, ama az az yemek.
- B vitaminlerinin sinir sistemini güçlendirdiği ve beyindeki serotonini artırdığı, adet öncesi gerilimi azalttığı bilinmektedir. Bu nedenle kepekli buğday ekmeği yemek, mercimek, nohut, fasulye, bezelye, barbunya gibi B vitamini zengini gıdaları tüketmek faydalıdır.
- Tatlılardan şekeri daha az olan sütlü ve meyve tatlılarını tercih etmek doğru olur
- Meyve ve tatlıların yemekten iki saat önce ya da sonra yenmesi daha doğru olur.
- Çay tiryakileri günde 5-6 bardağı geçmemeli ve çayı açık içmeliler.
- Panik ataklar kontrol altına alındıktan sonra günde bir fincan kahve içilebilir.
- Her gün mutlaka panikatak ve kaygı giderici özelliği olan melisa, papatya çayları veya değişik firmaların çıkardığı ve üzerinde "relax" yazan bitki çaylarından günde toplam üç fincan içilmeli.
- Omega 3 ve omega 6 dan zengin olan ton ve somon balıklarından yiyelim. Bunlar sinir sistemi hücrelerinin zar yapısını güçlendirerek iletinin sağlıklı olmasını sağlar ve vucut direncini artırır. Balık sevmeyen veya bulamayanlar ise, balık yerine her gün bir yemek kaşığı keten tohumu yiyebilirler. (süte, yoğurta karıştırarak ya da suyla yutulabilir.)
- Evimizde işyerimizde lavanta bulundurup, ondan yayılan rahatlatıcı kokuları içimize çekelim. Güzel kokulu duş jelleri kullanalım. Güzel Kokuların ve bazı müziklerin bizi gevşeten, huzur veren gücünü keşfedelim.
Uz.Dr.Nihat Kaya