SOSYAL FOBİDE PSİKİYATRİK VE PSİKOTERAPÖTİK YAKLAŞIMIN ETKİS

[troya2]

Sosyal fobi kaygı uyandıran bir rahatsızlık olduğundan psikolojik yardım kesinlikle fayda sağlayıcıdır. Eğer bu durum beyin kimyasında bir bozulmaya sebebiyet verdiyse ilaç kullanılması için psikiyatriste mutlaka başvurulmalıdır. Aynı zamanda bu sıkıntı depresyona veya panik duygusuna da sebebiyet verip başka psikolojik rahatsızlıklar da üzerine eklenebilir. Psikoterapi ile birlikte bu durum gittiğinde kesinlikle kişi kendini kontrol altına alabilir, sosyal çevre içinde daha huzurlu ve mutlu olabilir. Düşüncesiyle bedenini kontrol etmeyi öğrendiğinde daha da güçlü olup gerçek potansiyelini ortaya koyabilirler. Tedavi süreci kişiden kişiye değişir. Tedavide en önemli olan istikrarlı olmaktır. Tedaviyi sadece ilaca bırakmamak gereklidir. İleride ilaç kullanımı kesildiğinde yeniden ilaçlara dönmemek için kişi mutlaka kendi kontrolünü öğrenmelidir. Bunun içinde yöntemler vardır. Nefes çalışmaları vb…Ayrıca tedavi sürecinde bireysel psikoterapi teknikleri ve grup terapisinin yanı sıra psikodramadan da faydalanılır. Psikoterapiye başlanacak kişinin kendi isteğiyle terapiye gelmesi ve kendindeki birtakım özellikleri fark edip kendini tanıması ve değerlendirmesi, zarar veren özellikleri değiştirebilme ve bunlarla baş etme isteğinin olması önemlidir. Psikoterapi sürecinde bireyin yakın çevresindeki kişiler de gerektiğinde terapiye dahil edilebilir. Yakın çevrenin desteği son derece önemlidir. Ayrıca bilgisayarla uygulanan teknikler de faydalıdır. Özellikle Nörobiofeedback tekniği fayda sağlar. Kişinin beyin dalgalarını bilgisayarda görmesiyle geriliminin azaltılmasına ve gevşemesine dayanan Neuro-Biofeedback (sinir geribildirimi) ile gevşeme yöntemleri uygulanır. Biofeedback, kişinin stresin bedensel belirtilerine yönelik farkındalığını arttırarak bu belirtileri kontrol etmesine, bir anlamda da psikolojik olarak gevşeyip rahatlamayı öğrenmesine yardımcı bir tekniktir. Bu amaçla geliştirilmiş en etkin yöntemlerden biri olan Neuro-Biofeedback’te, bilgisayar ortamında beyin dalgalarının gözlemlenmesi ve kişinin bunları geribildirim aracı olarak kullanması sağlanabilmektedir. Öncelikle beynin biyoelektrik haritası çıkarılır, stresli çalışan alanları belirlenir. İkinci aşamada Neuro-Biofeedback cihazının elektrotları stresli alanlara takılır. Bilgisayar ekranında beyin dalgaları görüntülenir. Üçüncü aşamada kişiye beyin gücünü kullanarak rahatlık ve/veya aktiflik dalgalarını arttırabilmesi öğretilir. Bunların öncesinde kişinin kas gerginliği, vücut ısısı ve kalp atış hızı da önemlidir. Bunu sensörler aracılığıyla biofeedback ile kişi ekranda görebilir ve düzenleyebilir. Nefesindeki bozulmalar da son derece önemlidir bunu da aynı şekilde respirasyonu izlemek için kullanılan diyaframa gelecek şekilde takılan bir kemer vasıtasıyla kişi ekranda görebilir ve nasıl düzeltebileceğini öğrenir. Önemli olan her zaman sağlıklı nefes alıp vermeyi sağlayabilmektir, bunun sağlanmasıyla kişiler kaygı esnasında bozulan nefesi de kısa sürede , diyaframdan sağlıklı biçimde alıp verme yönünde kullanabilmeyi öğrenirler. Dolayısıyla bu yöntemde öncelikli olarak doğru nefes alıp vermeyi öğrenmek gereklidir. Ayrıca düzenli olarak egzersizlerin yapılıp alışkanlık kazanılması gerekmektedir. Bireysel psikoterapi ve gevşeme egzersizleri ile birlikte kullanılan Neuro-Biofeedback tekniği ile; kişiye özel opsiyonel ayar yapabilme imkanından yararlanılabilir. Kişiye rahatsızlığıyla ilgili farkındalık kazandırmak, motivasyonunu arttırmak, bireysel psikoterapide kazandığı davranış değişikliklerinin beyninde ne tür bioelektriksel görünüm kazandığıyla ilgili geribildirim vermek suretiyle düşüncelerine hakim olabilme yeteneği kazandırılır. Y. BURKOVİK